تفاوت بدل با بدل حیلوله

تفاوت بدل و بدل حیلوله چیست؟

یکی از مهم ترین سوالات مصاحبه وکالت و قضاوت در سال های گذشته تفاوت بدل حیلوله و بدل بوده است.

پاسخ:

بدل: یعنی مثل یا قیمت. اگر مال مغصوب تلف شود در صورت مثلی بودن مثل آن و در صورت قیمی بودن قیمت آن باید به مالک داده شود.

بدل حیلوله: در فرضی که مال مغصوب تلف نشود بلکه استرداد آن به مالک به هر نحو ممکن نباشد مثلا مال مغصوب بعد از غصب گم شده باشد و فعلا امکان بازگرداندن آن نباشد بحث از بدل حیلوله مطرح می‌شود.

بدل حیلوله در اموال مثلی مثل و در اموال قیمی قیمت است یعنی شبیه به حالت بدل است اما به مالک تملیک می‌شود مشروط بر اینه اگر مال اصلی پیدا شد و غاصب آن را به مالک داد، مالک نیز بدل حیلوله را به غاصب برگرداند.

امتناع مالک از برگرداندن بدل حیلوله نیز در فرض مذکور در حکم غصب است.

تفاوت ضمان معاوضی و ضمان درک چیست؟

پاسخ:

ضمان معاوضی به بیان ساده یعنی التزام به استرداد عوض دریافت شده اگر عوضی تحویل نشده باشد. یعنی اگر بایع مبیع را به مشتری نداده باشد ولی ثمن را گرفته باشد در صورت تلف مبیع قبل از قبض باید ثمن را برگرداند.

ضمان معاوضی هم در تلف کردن مال مطرح است و هم ناقص و معیوب کردن آن.

ضمان درک: این ضمان در معامله فضولی مطرح است. اینکه مالی فروخته شود و مستحق الغیر درآید یعنی بایع فضولی مالی را بفروشد که متعلق به او نیست و مالک اصلی آن معامله را رد کند.