آدم ربایی چیست؟

آدم ربایی چه مجازاتی دارد

 

عنصر قانونی آدم ربایی:

ماده 621 قانون تعزیرات: هر کس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند در صورتی که ارتکاب جرم به عنف یا تهدید باشد به حبس درجه چهار و در غیر این صورت به حبس درجه پنج محکوم خواهد شد در صورتی که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌گردد.

تبصره (منسوخ 1399/02/23)- مجازات شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است.

 

عنصر مادی آدم ربایی: ربودن انسان است

1. ربودن :

تفاوت آدم ربایی با توقیف غیرقانونی: آدم ربایی مستلزم جا به جایی است و از این طریق با توقیف غیرقانونی تفاوت دارد زیرا در توقیف غیر قانونی جا به جایی انجام نمیشود و صرفا مرتکب مانع رفت و آمد بزده دیده میشود. از سوی دیگر آدم ربایی جرمی است آنی و توقیف غیر قانونی جرم مستمر است.

آدم ربایی چه از سوی افراد عادی اتفاق بیوفتد و چه از سوی ماموران دولتی مشمول ماده 621 قانون تعزیرات است اما توقیف غیرقانونی اگر از سو ماموران دولتی اتفاق بیوفتد مشمول ماده 575 است و اگر از سوی افراد عادی اتفاق بیوفتد مشمول ماده 583 است  و اگر افراد عادی در این زمینه جعل هم کنند رای به هردو مجازات داده میشود . همچنین موارد تشدید آدم ربایی در ماده 621 احصا شده است اما تشدید مجازات جرم توقیف غیر قانونی ناظر به فرضی است که شخص توقیف شده را شکنجه و آزار و اذیت جسمی کنیم یا او را تهدید به قتل کنیم و نه سایر آسیب ها .

 

تفاوت آدم ربایی با قاچاق انسان:

تفاوت ادم ربایی و قاچاق انسان هم در آن است که اولا قاچاق انسان جنبه فرایندی دارد و ثانیا قاچاق انسان در بسیاری از موارد با رضایت بزه دیده صورت می گیرد از سو دیگر قاچاق انسان جرمی درجه 4 است اما ادم ربایی حسب مورد درجه 4 یا 5 است البته قاچاق افراد زیر 18 سال جرم درجه 3 و در صلاحیت دادگاه کیفری یک است

 

2. انسان: آدم ربایی در رابطه با اعضای بدن انسان یا اجساد محقق نمی شود و در مورد اعضای بدن انسان مشمول سرقت هستند و در مورد اجساد هم مشمول جرم خاص اخفای جسد است

ربودن نوزاد: ربودن نوزاد جرمی مستقل است که برای تعیین مجازات بایستی به ماده 621 مراجعه شود و نه به ماده 621 که در مورد آدم ربایی است.

 

مخفی کردن فرد ربوده شده شده : اگر آدم ربا فرد ربوده شده را مخفی کند به رقم باور برخی تعدد جرم نیست بلکه جزئی از جرم است که البته جزو لاینفک جرم نیست و آدم ربایی ملازمه ای با مخفی کردن ندارد

 

مجازات آدم ربایی : مجازات ادم ربایی به عنف حبس درجه 4 و به غیر عنف حبس درجه 5 است و چنانچه بزه دیده کمتر از 15 سال داشته باشد و یا از وسیله نقلیه استفاده شده باشد یا به او آسیب جسمی و یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات قانونی حسب مورد درجه 4 یا 5 محکوم میشود.

 

مجازات شروع به آدم ربایی : سابقا شروع به آدم ربایی مجازات خاص مندرج در تبصره ماده 621 را داشت اما میدانیم که با توجه به ماده 15 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری اکنون تمام شروع به جرم ها مشمول حکم عام ماده 122 قانون مجازات اسلامی است

 

صلاحیت دادگاه در آدم ربایی: سابقا آدم ربایی در دادگاه کیفری یک تحت رسیدگی قرار می گرفت و مرجع اعتراض آن هم دیوانعالی کشور بود ( فرجام خواهی ) اما اکنون مرجع رسیدگی آن دادگاه کیفری دو است و مرجع اعتراض آن هم دادگاه تجدیدنظر استان است ( تجدیدنظرخواهی )

 

قوانین و مقررات مرتبط:

ماده 621 قانون تعزیرات: هر کس به قصد مطالبه وجه یا مال یا به قصد انتقام یا به هر منظور دیگری به عنف یا تهدید یا حیله یا به هر نحو دیگر شخصا یا توسط دیگری شخصی را برباید یا مخفی کند در صورتی که ارتکاب جرم به عنف یا تهدید باشد به حبس درجه چهار و در غیر این صورت به حبس درجه پنج محکوم خواهد شد در صورتی که سن مجنی علیه کمتر از پانزده سال تمام باشد یا ربودن توسط وسایل نقلیه انجام پذیرد یا به مجنی علیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مرتکب به حداکثر مجازات تعیین شده محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌گردد.

تبصره (منسوخ 1399/02/23)- مجازات شروع به ربودن سه تا پنج سال حبس است.

 

ماده 575 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده):

هر گاه مقامات قضائی یا دیگر مامورین ذیصلاح برخلاف قانون توقیف یا دستور بازداشت یا تعقیب جزائی یا قرار مجرمیت کسی را صادر نمایند به انفصال دایم از سمت قضائی و محرومیت از مشاغل دولتی به مدت پنج سال محکوم خواهند شد.

 

ماده 583 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)

(جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30)- هر کس از مقامات یا مامورین دولتی یا نیروهای مسلح یا غیر آنها بدون حکمی از مقامات صلاحیتدار در غیر مواردی که در قانون جلب ‌یا توقیف اشخاص را تجویز نموده، شخصی را توقیف یا حبس کند یا عنفا در محلی مخفی نماید به یک تا سه سال حبس یا جزای نقدی از 264,000,000 تا 825,000,000 ریال محکوم خواهد شد.

 

ماده 122 قانون مجازات اسلامی:

هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می‌شود:

الف– در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس دائم یا حبس تعزیری درجه یک تا سه است به حبس تعزیری درجه چهار

ب – در جرائمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس تعزیری درجه چهار است به حبس تعزیری درجه پنج

پ – در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس تعزیری درجه پنج است به حبس تعزیری یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش

تبصره- هرگاه رفتار ارتکابی، ارتباط مستقیم با ارتکاب جرم داشته، لکن به جهات مادی که مرتکب از آنها بی اطلاع بوده وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است.

 

ماده 19 قانون مجازات اسلامی:

(جزای نقدی اصلاحی 1403/3/30) – مجازات‌های تعزیری به هشت درجه تقسیم می‌شود:

درجه یک

– حبس بیش از بیست و پنج سال

– جزای نقدی بیش از نه میلیارد و دویست میلیون (9,200,000,000) ریال

– مصادره کل اموال

– انحلال شخص حقوقی

درجه دو

– حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال

– جزای نقدی بیش از پنج میلیارد (5,000,000,000) ریال تا نه میلیارد و دویست میلیون (9,200,000,000) ریال

درجه سه

– حبس بیش از ده تا پانزده سال

– جزای نقدی بیش از سه میلیارد و سیصد میلیون (3,300,000,000) ریال تا پنج میلیارد (5,000,000,000) ریال

درجه چهار

– حبس بیش از پنج تا ده سال

– جزای نقدی بیش از یک میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون (1,650,000,000) ریال تا سه میلیارد و سیصد میلیون (3,300,000,000) ریال

– انفصال دائم از خدمات دولتی و عمومی

درجه پنج

– حبس بیش از دو تا پنج سال

– جزای نقدی بیش از هشتصد میلیون (800,000,000) ریال تا یک میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون (1,650,000,000) ریال

– محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال

– ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی

– ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی

درجه شش

– حبس بیش از شش ماه تا دو سال

– جزای نقدی بیش از دویست میلیون (200,000,000) ریال تا هشتصد میلیون (800,000,000) ریال

– شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرائم منافی عفت

– محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنجسال

– انتشار حکم قطعی در رسانه ها

– ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

– ممنوعیت از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

– ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

درجه هفت

– حبس از نود و یک روز تا شش ماه

– جزای نقدی بیش از صد میلیون (100,000,000) ریال تا دویست میلیون (200,000,000) ریال

– شلاق از یازده تا سی ضربه

– محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

درجه هشت

– حبس تا سه ماه

– جزای نقدی تا صد میلیون (100,000,000) ریال

– شلاق تا ده ضربه

تبصره 1- موارد محرومیت از حقوق اجتماعی همان است که در مجازات‌های تبعی ذکر شده است.

تبصره 2- مجازاتی که حداقل آن منطبق بر یکی از درجات فوق و حداکثر آن منطبق با درجه بالاتر باشد، از درجه بالاتر محسوب می‌شود.

تبصره 3- در صورت تعدد مجازات‌ها، مجازات شدیدتر و در صورت عدم امکان تشخیص مجازات شدیدتر، مجازات حبس ملاک است. همچنین اگر مجازاتی با هیچ یک از بندهای هشتگانه این ماده مطابقت نداشته باشد مجازات درجه هفت محسوب می‌شود.

تبصره 4- مقررات این ماده و تبصره‌های آن تنها جهت تعیین درجه مجازات است و تاثیری در میزان حداقل و حداکثر مجازات‌های مقرر در قوانین جاری ندارد.

تبصره 5- ضبط اشیاء و اموالی که در ارتکاب جرم به کار رفته یا مقصود از آن به کارگیری در ارتکاب جرم بوده است از شمول این ماده و بند (ب) ماده(20) خارج و در مورد آنها برابر ماده(215) این قانون عمل خواهد شد. در هر مورد که حکم به مصادره اموال صادر می‌شود باید هزینه‌های متعارف زندگی محکوم و افراد تحت تکفل او مستثنی شود.

تبصره 6 (الحاقی 1399/02/23)- تمام حبس‌های ابد غیر حدی مقرر در قانون به حبس درجه یک تبدیل می‌شود.

 

 

حکم ادم ربایی چیست